Een waterput - zelf je grondwaterbron aanboren

Je eigen waterbron
Met je eigen grondwater heb je altijd water voor je planten bij de hand.
Bronwater zou je kunnen gebruiken voor de wasmachine en autowassen.
Let er in dat geval wel op dat het water schoon is en absoluut geen ijzer bevat. Anders zit je mooie auto binnen de kortste keren onder de roest.

Je kunt je eigen bronwater indien nodig filteren en ontijzeren.

Ieder situatie is anders en onderstaande beschrijvingen zijn dan ook puur ter inspiratie. Er kunnen geen rechten aan worden ontleend.

Zelf je waterbron aanboren
Je zou een gat kunnen laten boren door een gespecialiseerd bedrijf maar dat is een dure optie. Reken op ongeveer € 80 euro per meter diepte, dat tikt natuurlijk best aan. Groot voordeel is wel dat ze binnen korte tijd een diep gat voor je kunnen maken. Zelf een grondboormachine huren bij een machineverhuurbedrijf in je omgeving is geen optie, dan kom je hooguit enkele meters diep terwijl je wellicht naar een diepte van 30 meter moet.

Wie handig is, maakt zijn eigen bronboorinstallatie zelf, als je onderstaand filmpje bekijkt krijg je een idee hoe je dat moet doen. In het geboorde gat druk je een liefst dikwandige pvc-buis waarin je over de onderste halve meter eerst gaatjes boort, zodat je het effect van een zeef krijgt. Eenmaal in de grond meet je de diepte in je buis en stort er wat grof grind in waarmee je de eerste halve meter opvult. Boven dat grind moet voldoende water blijven staan om straks je pomp of slang in te hangen.

Welke pomp is geschikt?

Goedkope centrifugaalpomp
Zo'n zelfaanzuigende pomp kan uitstekend geschikt zijn om je tuin te besproeien. Kijk wel naar de maximale aanzuighoogte want hoe van dieper je het water moet oppompen, des te minder druk op je tuinsproeier!

De tuinpomp zelf staat ergens in je tuin en de aanvoerslang hangt in je waterbron met een aanzuigkorf tot op de grindbodem. Handig is een terugloopklep onderaan de aanzuigslang, die voorkomt dat je slang telkens leegloopt als je de pomp stilzet.

Bronpomp, duurder maar beter
Dit is een zeer slanke dompelpomp die je met slang en al in je bron laat zakken.
Deze pompen zijn niet goedkoop maar zijn bedrijfszeker en hebben een grote opvoerhoogte. Problemen met aanzuigen zoals met de centrifugaalpomp kent dit type pomp niet. Let er wel op dat de pomp nooit je bron kan leegtrekken want drooglopen is funest. Je boorgat moet dus diep genoeg zijn om altijd verzekerd te zijn van voldoende water.

De betonring methode
Een ouderwetse waterput maken is een kwestie van veel graafwerk. Er is echter een goede en beproefde methode welke zeker goed werkt als je bodem niet te hard is. Dat is de betonringmethode.

Er zijn ronde en vierkante betonnen ringen in de handel welke je kunt stapelen.
Ze worden bij de aanleg van stadsriolering gebruikt en zijn leverbaar in verschillende diktes en diameters. Informeer eens bij een aannemer in de grond-, weg- en waterbouw of hij wellicht enkele overgebleven exemplaren heeft liggen die je voor een zacht prijsje over kan nemen.

Hoe doe je het
Graaf eerst een gat van de juiste diameter en liefst al zo diep mogelijk totdat je ziet dat er grondwater zichtbaar wordt. Omdat de ringen vrij zwaar zijn is het gebruik van een kraan of ander hijsgereedschap om ze op hun plek te zetten onontbeerlijk.

Plaats een betonnen ring op de vlakgemaakte plek waar je put moet komen (zorg dat hij waterpas ligt) en begint de grond er uit te scheppen. Als je daarna de grond onder de ring weg schept, zakt hij door zijn eigen gewicht vanzelf naar beneden.

Daarna leg je de volgende ring er op en graaf je je waterput in wording steeds dieper de grond in. Je kunt de ringen eventueel ook zelf storten en tijdens het werk telkens een nieuwe ring bovenop de oude storten als de onderste voldoende is gezakt.

Deze methode werkt goed als je grondwater niet al te diep zit. Als je het grondwater hebt bereikt graaf je nog verder door. Daarmee voorkom je dat je waterput droog komt te staan in tijden van droogte.

Probeer dus zo diep mogelijk te gaan hoewel dat niet mee zal vallen. Het is een kwestie van graven met emmertjes waarbij het enorm handig is als je in staat bent om de put droog te houden tijdens je graafwerk. Een vuilwaterpomp komt dan zeker van pas.

Het is ook handig als je een waadbroek van iemand kan lenen om jezelf droog te houden. Waadkleding bestel je simpel en voordelig online.

Bedenk dat je met deze bouwmethode moet uitgaan van een put met voldoende diameter als je er zelf ook in wil kunnen graven.

Wat heb je nodig:

1. Betonnen ringen
2. Schep en kleiner schepje
3. Handgrondboor of iets anders om de grond los te maken tijdens het graven
4. Ladder

Als je genoeg op diepte bent, stort je een laag grind op de bodem en stort je een betonplaat om het gat. Nu kun je de put bovengronds verder opbouwen of opmetselen en van een deksel voorzien. Metsel wel in goede kwaliteit, gebruik bij een ronde put liefst taps toelopende stenen vanwege de ronding en zorg voor een goede waterdichtheid.

Let op!
Vooral als je huis op staal is gefundeerd (niet op palen staat) houdt dan een veilige afstand aan als je begint te graven. Wegspoelend grondwater zou het zand onder de fundering weg kunnen spoelen met verzakking tot gevolg. Neem dus geen risico en graaf op een veilige afstand vanaf je huis.

De Middeleeuwse methode
Die is grotendeel gelijk aan als boven beschreven. Echter er was geen beton, de put werd volledig gemetseld. Er werd eerst een stevige ondergrond gemaakt in de vorm van een eikenhout ring die exact de buitenmaat van de put aangaf. Op dit eiken fundament werd vervolgens eerst een halve meter dikwandig opgemetseld.

Na uitharding werd de grond in de put en onder het hout weggegraven zodat hij langzaam de grond in zakte. Vervolgens kon de volgende laag er op gemetseld worden en herhaalden de handelingen zich. Uiteindelijk zou het eiken fundament zich voor altijd onder de waterspiegel bevinden en dus beschermd zijn tegen houtrot.

Een moderne waterput boren

Deze put is het meest ideaal om te maken. Je kan er een emmer inhangen maar ook een pomp. En met moderne materialen en middelen kom je een heel eind als je dit model put wil maken. Onze waterput nieuwe stijl lijkt een kruising tussen de ouderwetse waterput en een geboord gat met dit verschil dat je met een geboord gat grote dieptes kunt bereiken.

We gaan uit van dikwandig pvc-buis met een diameter van 40 cm. Dat is vrij duur spul maar internet is gewillig en soms loop je tegen een restant aan wat je goedkoop kan overnemen. Soms kan ook een grondwerkbedrijf je er aan helpen.

Vuilwaterpomp
Voor deze methode hebben we een dompelpomp nodig die geschikt is om vuil water te pompen. Die kun je kopen maar natuurlijk ook huren. Daarnaast gebruiken we de tuinslang en hebben we iets nodig om de grond los te maken indien nodig.

Voorwerk
In ons geval zit het grondwater op 2 meter diepte en we hebben een buis van bijna 3 meter lang, dat komt dus goed uit. Het eerste stuk graven we zelf zo ver we kunnen. We maken daarbij gebruik van een handgrondboor om de grond los te maken waarna we onze buis rechtop in het gat zetten.

Aan de onderkant van de buis hebben we trouwens met de haakse slijper kanteelvormige uitsparingen gemaakt zodat het geheel op de vertanding van een gatzaag lijkt. Een paar cm onder de bovenkant hebben we twee gaten geboord. Daar gaat een bezemsteel doorheen.

We slaan onze bron
Of eigenlijk spoelen en boren we hem. We hebben de vuilwaterpomp in de buis laten zakken en terwijl we met een harde waterstraal uit de tuinslang de bodem losspuiten doet de vuilwaterpomp zijn werk. We zien een mengsel van water en zand uit de afvoerslang komen.

Ondertussen doen wij ons best om met een stuk dikwandig pvc-buis van 50mm de grond los te woelen, zodat de pomp het weg kan zuigen.

De twee stoelen die we naast de buis hebben neergezet bewijzen ons goede diensten maar zijn al snel niet meer nodig (voelde ook niet zo veilig) Als we aan de buis gaan hangen en draaien (met de bezemsteel) zakt het eerste stuk best snel de grond in.

Hard PVC boorkop
Daarna wordt het moeilijker maar we komen op een goed idee. We zagen aan onze pvc-buis van 50mm ook tandvormige uitsparingen, hangen daar de waterslang in en steken door twee boveningemaakte gaten een stevig draadeind als handgreep. Nu kunnen we met deze primitieve min of meer watergestuurde grondboor, gericht grond losmaken en dat werkt erg goed.

De vuilwaterpomp voert de losgemaakte grond samen met het spoelwater af en we krijgen de buis langzaam aan de grond in. Als we besluiten om te stoppen, steekt er nog zo'n 10 cm boven de grond. Daar storten we later een betontegel omheen waar we een rond luik op kunnen bevestigen. In de buis storten we een laag grof grind als bodemlaag.

Uiteraard hoef je niet constant spoelwater in je bron te laten stromen, net zo min dat je de pomp constant moet laten werken. De meeste tijd gaat zitten in het loswroeten van de bodem in je buis, zodat je pomp het als zweefvuil met het spoelwater kan wegpompen.

Hoewel makkelijk beschreven is het best nog wel een behoorlijke klus, je kan er gemakkelijk enkele dagen mee bezig zijn voordat je buis in de grond zit. Bovendien kan het een flink waterballet worden en dan wil je tussentijds ook wel even stoppen om de buren tevreden te houden.

Maar het resultaat is een put met een supergladde binnenkant waar je een goedkope klokpomp in kunt hangen maar ook een emmer in kunt laten zakken.
De hier beschreven methode werkt goed in zandgrond. Hoe het in andere grondsoorten als veen, klei of leem werkt is niet bekend.

Boor altijd diep genoeg, ver onder de grondwaterspiegel om te voorkomen dat je pomp straks je bron droog trekt. In het gat druk je een liefst dikwandige pvc-buis waarin je over de onderste halve meter eerst gaatjes boort, zodat je het effect van een zeef krijgt. Eenmaal in de grond meet je de diepte in je buis en stort er wat grof grind in waarmee je de eerste halve meter opvult. Boven dat grind moet voldoende water blijven staan om straks je pomp of slang in te hangen. Diep boren dus.